Proponując wspólną refleksję nad przestrzenią publiczną wsi, w istocie sięgamy do dwóch tematów, które porządkują relacje pomiędzy ludźmi, a przestrzenią w której żyją.
Wyjaśnienia wymaga najpierw sformułowanie ogólnego tematu badań i tytułu projektu. Dlaczego podkreślone zostało badaniem przestrzeni publicznej wsi? Nie jest jedynym powodem obecna moda, na badanie miast i ich przestrzeni. Chcemy sięgnąć głębiej niż tylko w zabawy tytułami projektów. Powszechna jest opinia o specyfice wsi, o tym, że: „tam (tutaj) wszystko na widoku”, albo: „siedzą pod sklepem, czy na przystanku tylko”. Powstaje pytanie: a gdzie na wsi można usiąść? Czy w przestrzeni wsi możemy znaleźć takie miejsca, które pozwalają na swobodną działalność twórczą, która nie będzie jedynie buntem i konfrontacją z już istniejącymi formami zagospodarowania przestrzeni? Czy zawsze trzeba siedzieć przed domem, żeby się nie włóczyć? W kontekście wsi, interesuje nas zatem poszukiwanie takiej przestrzeni, która jest zarazem wspólna i dostępna wszystkim, a jednocześnie zapewnia anonimowość. Kwestię tę można rozszerzać i zapewne do tego będziemy dążyć, starając się opisywać i wyjaśniać możliwie wiele z praktyk użytkowników czy obserwatorów poszczególnych miejsc.
Skoro przestrzeń publiczna jest pretekstem, warto teraz opisać nieco szerzej tematy, które stanowić będą istotę naszej refleksji.
Pierwszy jest osadzony mocno w perspektywie socjologicznej. Chodzi nam o społeczne wytwarzanie przestrzeni. Interesuje nas kilka aspektów. Przede wszystkim są to praktyki poszczególnych aktorów społecznego wytwarzania przestrzeni (Jałowiecki 2010), wraz z ich rozróżnieniem i szczegółowym opisem. Wyzwaniem jest badanie form symbolicznych, struktury oraz powiązań historycznych. Postaramy się dokonać opisu uwzględniającego możliwie wiele perspektyw oraz zaproponować wspólną interpretację zebranego materiału.
Temat drugi, stanowiący niejako odwrotną stronę tego samego medalu, sięga do jednostkowych motywacji i analizy zachowania poszczególnych użytkowników przestrzeni. Idąc dalej, zastanawiamy się jak kształt, forma i symbolika wymuszająca (prowokująca?) poszczególne zachowania, przekłada się na sposób myślenia, czy działanie w innych miejscach i w innym czasie. Istotna jest tu struktura sytuacji społecznych czy zgromadzeń, rozumianych w kategoriach proponowanych przez dosyć swobodne połączenie socjologii i psychologii społecznej (Goffman 2008, 2011).
W ramach projektu będziemy tworzyć możliwość wykorzystania zdobytej podczas systematycznej refleksji i opisu wiedzy, do projektowania nowych miejsc, przestrzeni i sytuacji. Tak, by wspólnie wytwarzać alternatywne formy wiejskiej przestrzeni publicznej, nowe możliwości znalezienia się na wsi.
BIBLIOGRAFIA
Goffman, E., 2008, Zachowanie w miejscach publicznych Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
Goffman, E., 2011, Relacje w przestrzeni publicznej Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
Jałowiecki, B., 2010 Społeczne wytwarzanie przestrzeni Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR
