Zarządzanie ryzykiem – element nowoczesnego kierowania organizacją czy niepotrzebna biurokracja?

TOMASZ ZIEMBIŃSKI

W ciągu ostatniego dziesięciolecia praktyka zarządzania uległa znaczącej transformacji. Zmieniająca się gospodarka światowa pokazała, że istotą zarządzania nie jest tania i wydająca szybko decyzje struktura organizacji ale kompleksowa idea ładu organizacyjnego opierającego się o wyszczególnione procesy i zarządzanie projektowe. Wszystkie wydarzenia z jakimi zderza się organizacja mają zostać dokładnie opisane a postępowanie wobec nich opisane w procedurach. Szczegółowo opisane w procedurach postępowania i rygorystyczne ich przestrzeganie gwarantuje, zgodnie z obecnie obowiązującą teorią  zarządzania, wysoką jakość świadczonych usług. Tak określone zasady zarządzania powodują powstanie bardzo dużej ilości dokumentów jednak przy właściwym wcieleniu teorii w życie każdy wie co ma robić, za co i przed kim odpowiada. Istotnym elementem nowoczesnej teorii zarządzania jest zarządzanie ryzykiem. 

Ryzyko to niepewność związana ze zdarzeniem lub działaniem, które  może wpłynąć na  realizacje celów organizacji. Ryzyko jest zatem nieodłącznym elementem naszego codziennego życia. Spotykamy się z nim codziennie, nie zawsze je analizując a nawet dostrzegając. Tak samo organizacje  realizując swoje cele spotykają się z ryzykiem, które może uniemożliwić skuteczne funkcjonowanie. Instynkt ochrony przed niebezpieczeństwem, zjawiska i mechanizmy pomocnicze, apetyt czy awersja na ryzyko zaczęły być opisywane kilkadziesiąt lat temu, tworząc nowy dział teorii zarządzania - zarządzanie ryzykiem. 

Czy jednak naprawdę wszystko musi być tak dokładnie opisane, określone i ujęte w definicje oraz procedury. Czy nie można podejść do zarządzania ryzykiem w sposób pasywny i wyjść z założenia: „szkoda na to pieniędzy i czasu, co będzie to  będzie”. Oczywiście można, niejednokrotnie jednak koszty takiego podejścia są dużo wyższe niż aktywne zarządzanie ryzykiem poprzez wdrożenie odpowiednich procedur. Gdy już zaistnieje sytuacja kryzysowa, gdy pewne, nieokreślone, ryzyko się ziści może wygenerować znaczne koszty. Sytuacja w której nie  wiadomo co robić, jak  reagować istotnie wpływa na sprawność i efektywność funkcjonowania organizacji.

Zarządzania ryzykiem nie można traktować jako obciążenia dla organizacji, lecz jako narzędzie do maksymalizacji dostępnych możliwości, efektywniejszego wykorzystania  zasobów i zmniejszenia prawdopodobieństwa niepowodzeń. Nowoczesne organizacje rozumieją, że w zarządzaniu należy patrzeć w przyszłość i dynamicznie reagować na zmiany. Wprowadzenie skutecznego systemu zarządzania ryzykiem wymaga czasu i pewnych nakładów ale sprawnie działający system pozwala na:

• zwiększenie zaangażowania w sprawy faktycznie istotne;

• skrócenie czasu reakcji na sytuacje kryzysowe;

• zmniejszenie ilości negatywnych zdarzeń mających wpływ na organizację;

• zwiększenie prawdopodobieństwa wykonania zadań;

• lepsze wykorzystanie  zasobów;

• zwiększenie zaufania  do organizacji.

Coraz powszechniej uznaje się, iż zarządzanie ryzykiem może pomóc organizacji w  poprawie jakości  świadczonych usług i wykorzystaniu dostępnych możliwości. Zarządzanie ryzykiem  może odgrywać aktywną rolę zarządzaniu działalnością operacyjną i usługową, a także w implementacji zmian, przed którymi stoją organizacje. Proces ten służy organizacjom jako narzędzie do osiągnięcia sukcesu. 

Autor jest  ekonomistą, specjalistą w sprawach zarządzania ryzykiem,

 koordynatorem  programu

DOBRE ZARZĄDZANIE RYZYKIEM